Tiêu dùng xanh có thật sự dễ tiếp cận với người Việt?

Tiêu dùng xanh từ lâu không còn là khái niệm xa lạ. Việc lựa chọn sản phẩm thân thiện với môi trường – từ đồ dùng giấy thay thế nhựa, đến các loại bao bì phân hủy sinh học – đang ngày càng phổ biến trong thông điệp của các doanh nghiệp và cả trong đời sống hàng ngày. Tuy nhiên, một câu hỏi đặt ra: liệu việc “sống xanh”, “tiêu dùng xanh” đã thực sự dễ dàng với số đông người Việt?

Thực tế cho thấy, dù mong muốn thay đổi là có thật, nhưng khả năng tiếp cận và duy trì hành vi tiêu dùng xanh vẫn còn gặp không ít trở ngại.

Mọi người đều muốn “xanh” – nhưng chưa dễ để hành động

Theo các khảo sát được công bố gần đây, phần lớn người tiêu dùng Việt Nam bày tỏ sự quan tâm đến môi trường và sẵn sàng lựa chọn các sản phẩm có yếu tố xanh. Họ hiểu rằng việc giảm sử dụng đồ nhựa dùng một lần, chuyển sang ly giấy, ống hút giấy hay túi vải là cần thiết cho môi trường sống.

Tuy nhiên, khi bước vào quyết định mua hàng, không phải ai cũng lựa chọn được theo mong muốn. Nhiều người chia sẻ rằng họ "muốn mua sản phẩm xanh, nhưng thấy giá cao hơn quá nhiều" hoặc "không biết đâu là sản phẩm xanh thật sự, đâu là chỉ dán mác".

Sự đồng thuận về nhận thức chưa đồng nghĩa với hành động cụ thể, đặc biệt khi các điều kiện về giá cả, thông tin và khả năng tiếp cận vẫn còn là rào cản.

Xem thêm: Xu hướng bao bì xanh và bài toán ESG cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Những rào cản đang khiến tiêu dùng xanh trở nên xa xỉ với số đông

Giá cả là trở ngại đầu tiên được nhắc đến. Một chiếc ly giấy chất lượng tốt thường có giá cao hơn ly nhựa gấp 1,5 đến 2 lần. Tương tự, các loại hộp giấy, ống hút giấy hay bao bì phân hủy sinh học đều có chi phí sản xuất cao hơn, khiến giá bán ra cũng không dễ tiếp cận với người tiêu dùng phổ thông. Với những người mua số lượng lớn cho mục đích sử dụng hằng ngày – như quán ăn, sự kiện nhỏ, trường học – mức chênh lệch này là một áp lực thật sự.

Tiếp cận sản phẩm xanh ở đâu? Câu hỏi này chưa dễ trả lời với người tiêu dùng ở khu vực ngoài đô thị lớn. Trong khi người sống tại thành phố có thể mua các sản phẩm thân thiện môi trường trên sàn thương mại điện tử hoặc hệ thống siêu thị, thì người ở vùng nông thôn, thị xã nhỏ vẫn khó tiếp cận hoặc phải mua với chi phí vận chuyển cao.

Ngoài ra, việc thiếu thông tin rõ ràng về sản phẩm cũng là một rào cản lớn. Các nhãn “eco”, “bio”, “tự phân hủy” xuất hiện ngày càng nhiều trên bao bì, nhưng không phải lúc nào người tiêu dùng cũng hiểu hoặc tin tưởng hoàn toàn. Nếu không có chứng nhận rõ ràng hoặc thông tin minh bạch từ nhà sản xuất, người mua dễ nghi ngại và quay về với sản phẩm quen thuộc, dù không thân thiện môi trường.

Xem thêm: Xưởng sản xuất bao bì giấy Gia Thành: Quy trình và công nghệ hiện đại

Làm sao để sản phẩm thân thiện môi trường gần hơn với người tiêu dùng?

Thực tế cho thấy, không chỉ người tiêu dùng mà cả nhà sản xuất, nhà bán lẻ và chính sách cũng cần đồng hành trong việc đưa tiêu dùng xanh đến gần hơn với cuộc sống hàng ngày.

Từ phía sản phẩm, cần có sự minh bạch hơn về chất lượng và nguồn gốc, thông qua công bố tiêu chuẩn, chứng nhận kiểm nghiệm an toàn và hướng dẫn sử dụng rõ ràng. Ngoài ra, cần phát triển các dòng sản phẩm phổ thông – không cần quá đặc biệt, nhưng đủ bền, đẹp và có giá hợp lý để người tiêu dùng dễ tiếp cận.

Từ phía kênh phân phối, các hệ thống bán lẻ, siêu thị, cửa hàng tiện lợi có thể đóng vai trò cầu nối bằng cách tạo combo sản phẩm thân thiện môi trường, giới thiệu sản phẩm xanh theo từng nhu cầu sử dụng (ăn uống, văn phòng, tiệc tùng...) và mở rộng đến các khu vực ngoài đô thị lớn.

Về phía người tiêu dùng, một khi nhận thức đã hình thành, việc tìm hiểu kỹ thông tin sản phẩm, ưu tiên lựa chọn sản phẩm được kiểm chứng, và lan tỏa hành vi tiêu dùng có trách nhiệm cũng là những hành động góp phần thúc đẩy xu hướng xanh một cách bền vững.

Tiêu dùng xanh: chưa dễ, nhưng không còn xa vời

Không thể phủ nhận rằng việc tiếp cận tiêu dùng xanh ở Việt Nam hiện nay vẫn còn nhiều rào cản. Tuy nhiên, điều đáng ghi nhận là sự thay đổi đã bắt đầu, và từng bước nhỏ của cả người tiêu dùng lẫn nhà sản xuất đều đang góp phần thu hẹp khoảng cách giữa mong muốn và hành động.

Khi sản phẩm xanh ngày càng dễ tiếp cận, giá cả hợp lý hơn và thông tin minh bạch hơn, lựa chọn sống xanh không còn là điều xa xỉ, mà sẽ trở thành một phần tự nhiên trong hành vi tiêu dùng của người Việt.